मुंबई : सर्वसामान्यांचा रेल्वेप्रवास आरामदायी होण्याकरीता यंदाच्या केंद्रीय अर्थसंकल्पात घोषित झालेल्या शून्य प्रतीक्षायादीचे ध्येय गाठण्यासाठी भारतीय रेल्वेने पावले टाकली आहेत. मध्य रेल्वेवर चार ठिकाणी मेगा टर्मिनस उभारण्याचा निर्णय रेल्वेने घेतला आहे. यासाठी महामुंबईतील सहा ठिकाणी जागेचा शोध सुरू झाला असून, शहरात जागेची अडचण आल्यास विकसित होत असलेल्या शहरांचा पर्यायही खुला ठेवण्यात आला आहे. भारतीय रेल्वे मंडळाच्या प्रमुख अधिकाऱ्यांच्या उपस्थितीत देशातील सर्व क्षेत्रीय रेल्वेच्या प्रमुख वरिष्ठ अधिकाऱ्यांची बैठक नुकतीच पार पडली. या बैठकीत सध्याच्या उन्हाळी सुट्टीतील प्रवासी गर्दीबाबत दीर्घकालीन उपाय करण्याबाबत चर्चा झाली. महामुंबईतून प्रवासी मागणी वाढती आहे. यामुळे महामुंबईत सध्याची रेल्वे टर्मिनस वगळता नवीन चार मेगा टर्मिनस उभारण्यासाठी पनवेल, कल्याण, कळंबोली, डोंबिवली, ठाणे आणि परळ या संभाव्य ठिकाणी जागेची चाचपणी सुरू आहे. मात्र, अद्याप सलग जागा उपलब्ध झालेली नाही.
महामुंबईतील वापरात असलेल्या रेल्वे टर्मिनसमधून पूर्ण क्षमतेने रेल्वेगाड्या चालवण्यात येत आहेत. यामुळे मल्टिमॉडल कनेक्टिव्हिटी असलेले मेगा टर्मिनस उभारण्यात येणार आहेत. मेगा टर्मिनसमधून ४० (अप-डाऊन) नव्या रेल्वेगाड्या चालवण्यात येणार आहेत. यामुळे प्रवासीवहन क्षमतेत ५० टक्क्यांची वाढ अपेक्षित आहे, असे रेल्वे अधिकाऱ्यांनी सांगितले. मेगा टर्मिनस परिसरात प्रवासी वाहनांसाठी भव्य पार्किंग आणि अन्य सुविधाही उपलब्ध करून दिल्या जाणार आहेत. टर्मिनसमधील रेल्वे मार्गिका उभारण्यासाठी सलग जागेची गरज आहे. चाचपणी सुरू असलेल्या ठिकाणांमध्ये मोठ्या प्रमाणात रहिवासी बांधकामे आहेत. सहा ठिकाणांमध्ये सध्या भूसंपादनाचे मोठे आव्हान आहे. यामुळे विकसित होत असलेली शहरे अर्थात पनवेल, बदलापूर, टिटवाळा किंवा त्यापलीकडील शहरांचा पर्यायही खुला ठेवण्यात आला आहे. जागेची निश्चिती झाल्यावर भूसंपादनानुसार प्रकल्प खर्च निश्चित होणार आहे, असे वरिष्ठ रेल्वे अधिकाऱ्यांनी सांगितले. मध्य रेल्वेच्या छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस, लोकमान्य टिळक टर्मिनस आणि दादरमधून रोज सुमारे ३०० मेल-एक्स्प्रेस देशाच्या कानाकोपऱ्यात धावतात. दिवसागणिक प्रवासीसंख्या वाढती आहे. यामुळे नव्या रेल्वेगाड्या सुरू करण्याचे रेल्वे मंडळाचे नियोजन आहे. सध्याच्या टर्मिनसमध्ये नव्या रेल्वेगाड्या सामावून घेण्याची क्षमता नाही. यावर उपाय म्हणून मेगा टर्मिनसचे नियोजन असल्याचे रेल्वे अधिकाऱ्यांनी स्पष्ट केले.
१०० दिवसांचे नियोजन?
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी वृत्तसंस्थेला दिलेल्या मुलाखतीमध्ये निवडणुकीनंतरच्या १०० दिवसांचे नियोजन तयार असल्याचा उल्लेख केला होता. अर्थसंकल्पातील शून्य प्रतीक्षायादीची घोषणा आणि मेगा टर्मिनससाठी जागेची चाचपणी हे याच नियोजनाचा भाग आहे का, याबाबत वरिष्ठ रेल्वे अधिकाऱ्यांना विचारले असता त्यांनी बोलण्यास नकार दिला.
– मध्य रेल्वेकडून महामुंबईत सहा ठिकाणी जागेची चाचपणी सुरू
– पनवेल, कल्याण, कळंबोली, डोंबिवली, ठाणे, परळ यांचा समावेश
– मुंबई परिसरात विकसित होत असलेल्या शहरांचा पर्यायही खुला
असे असेल मेगा टर्मिनस
– जागा : ७.५ एकर
– रेल्वे फलाट : ६
– देखभाल मार्गिका : ६
– पार्किंग मार्गिका : ६
– अन्य मार्गिका : १०
– नव्या ४० (अप-डाऊन) मेल-एक्स्प्रेस चालवण्याचे नियोजन